Czy psychoanalizie potrzebny jest feminizm?

Małgorzata Sacha

W 2002 roku wydawnictwo Karnac opublikowało książkę pod tytułem Constructing and Deconstructing Woman’s Power¹ (Konstrukcja i dekonstrukcja kobiecej mocy), pod redakcją Beth Seelig, Roberta Paula i Carol Levy. Tematyka zawartych w tej pozycji esejów, dotyczących relacji między płcią kulturową a różnymi reprezentacjami mocy i władzy kobiecej, nie jest sama w sobie niczym nowym. Dużo bardziej interesujące jest to, że pośród autorów wspomnianej książki znaleźli się wybitni psychoanalitycy, między innymi Helen Meyers, była dyrektorka Psychoanalytic Center przy Uniwersytecie Columbia. Książkę rekomendowała dwójka uznanych psychoanalityków i klinicystów, Otto Kernberg i Ethel Person. Kernberg znany jest ze swoich badań nad problematyką tożsamości, Person – z publikacji na temat seksualności oraz zagadnień z zakresu psychologii władzy. Już w roku 1976 Kernberg, teoretyk i klinicysta daleki od postmodernistycznego relatywizmu w psychoanalizie, przestrzegał przed bezkrytycznym przyjmowaniem, a zwłaszcza przecenianiem tezy o konwencjonalnym przystosowaniu kobiet do społeczeństwa. W jego opinii nader często „nie docenia się ko- biecego potencjału do rozwinięcia nowych, niekonwencjonalnych wzorców adaptacji”².

 

¹ B.J. Seelig, R.A. Paul, C.B. Levy (ed.), Constructing and Deconstructing Woman’s Power, London 2002.

² „Myślę, że neutralność (w technicznym, psychoanalitycznym sensie) zależy od wspólnie dzielonych oraz dokonywanych przez analityka i jego pacjenta, kulturowo zdeterminowanych założeń; a problem pozycji kobiety w społeczeństwie może stanowić ten obszar, w którym analityk musi być szczególnie wyczulony na możliwość własnej identyfikacji z tradycyjnym kulturowym poglądem, który umieszcza kobiety w pośledniej roli i wpływa na ich akceptację tej roli. Zatem, analityk musi szczególnie wystrzegać się przyjmowania założonej z góry opinii, według której przecenia się konwencjonalne przystosowanie kobiet do społeczeństwa lub nie docenia się kobiecego potencjału do rozwinięcia nowych, niekonwencjonalnych wzorców adaptacji” (O.F. Kernberg, Object-Relations Theory and Clinical Psychoanalysis, New York 1976, s. 237).

Artykuł w całości dostępny jest w wersji drukowanej dziewiątego numeru MOCAK Forum.