MOCAK Bookstore to nie tylko księgarnia wypełniona po brzegi publikacjami o sztuce współczesnej. To także sklep muzealny, w którym znajdziemy unikatowe przedmioty wykonane przez polskich artystów.

W największych i najbardziej cenionych muzeach i galeriach sztuki współczesnej na całym świecie działają księgarnie oraz sklepy muzealne. Obok książek i pamiątek coraz częściej można znaleźć w nich unikatowe przedmioty tworzone przez artystów. Obiekty te zazwyczaj sygnowane są nazwiskiem autora i powstają w limitowanych seriach, dzięki czemu zwiedzający mają możliwość niejako zabrać „kawałek sztuki” ze sobą do domu. Przekonać się o tym mogą goście MoMA w Nowym Jorku, MACBA w Barcelonie czy Stedelijk w Amsterdamie, a od maja tego roku także odwiedzający Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie.

Tuż przed otwarciem MOCAK-u kilkoro młodych polskich artystów, na specjalnąprośbę Muzeum, zgodziło się zaprojektować i w większości własnoręcznie wykonać oryginalne przedmioty. Efekty ich pracy można zobaczyć w naszej księgarni – MOCAK Bookstore.
W gronie twórców znalazły się osoby znane z udziału w wielu ważnych przedsięwzięciach artystyczno-kulturalnych w Polsce. Monika Drożyńska przygotowała projekt Spotkanie oraz „niekończący się” szalik zwany Sztuką na metry. Justyna Koeke uszyła Rajstopy z rozbitymi kolanami oraz Wielofunkcyjne opaski-węże. Małgorzata Markiewicz zaprojektowała oryginalneelementy damskiej i męskiej garderoby, a Iwona Demko zdecydowała się wesprzeć singielki Męskim ramieniem. Przygotowała również poduszki z serii Poduszki Cipuszki oraz lalki zwane Lalą z łałą. Piotr Lutyński wykonał kilka obiektów artystycznych nawiązujących do pracy należącej do kolekcji MOCAK-u. Grupa artystyczna Kuku Kuku, czyli Agata Kus i Katarzyna Kukuła,zaprojektowała Poduszki Cycuszki oraz Kolczyki z lisa. Wszystkie te przedmioty, spełniające pewne funkcje użytkowe, mają ogromną wartość artystyczną. Każdy egzemplarz jest unikatowy i dostępny wyłącznie w księgarni przy ulicy Lipowej 4 w Krakowie.

Trudno opisać wszystkie artystyczne przedmioty, które można znaleźć w MOCAK Bookstore. Opowiem jednak historie przynajmniej kilku z nich. Projekt Spotkanie Moniki Drożyńskiej stanowi swego rodzaju kontynuację instalacji dźwiękowej Pomnik powstałej w 2009 roku. Autorka nagrała wówczas własny śmiech, będący wyrazem bezsilności wobec niektórych zjawisk w kulturze i sztuce, wreszcie wobec samej siebie jako twórcy. Krakowska artystka, uznana projektantka, designerka i performerka podkreśla, że interesuje ją proces powstawania dzieła i interakcja z drugim człowiekiem. Na tym właśnie bazuje projekt Spotkanie. Artystka spotyka się z zainteresowaną osobą, nagrywa rozmowę, a następnie wybiera dźwięki pojawiające się między słowami. Najbardziej interesuje ją śmiech. Przy pomocy lasera wycina zapis graficzny fal dźwiękowych. „Emocjonalny wykres” uzyskany w srebrze przypina następnie do skórzanego łańcuszka. Na koniec dołącza „metkę” z datą spotkania i autorską sygnaturą. W ten sposób powstaje jedyny w swoim rodzaju naszyjnik. W MOCAK Bookstore można obejrzeć biżuterię powstałą na podstawie nagrania śmiechu samej artystki. Każdy może też posłuchać dźwiękowego pierwowzoru.

Małgorzata Markiewicz również zdecydowała się przygotować coś specjalnego dla odwiedzających MOCAK. Artystka, znana z wykorzystywania tekstyliów w swojej twórczości, zaprojektowała unikatowe przedmioty o użytkowym charakterze: torebki z worków na śmieci, „kwadratowe sukienki” oraz krawaty.

Piotr Lutyński, autor instalacji Pięć elementów, należącej do kolekcji MOCAK-u, specjalnie dla MOCAK Bookstore przygotował serię dziesięciu sygnowanych obiektów. Jak mówi, „są to obrazy syntetyczne, ściśle nawiązujące do instalacji znajdującej się w Muzeum”. Przy ich wykonaniu artysta wykorzystał plastry miodu, elementy pochodzące ze świata natury, tak bardzo charakterystyczne dla jego twórczości. Podobne „pszczele atrybuty” znajdziemy również w instalacji artysty w muzealnych zbiorach.

Oryginalne przedmioty dla MOCAK Bookstore wykonała także Grupa Kuku Kuku, założona przez dwie studentki malarstwa z krakowskiej ASP – Agatę Kus i Katarzynę Kukułę. Dziewczyny z Kuku Kuku często sięgają po motywy ze świata fauny i flory. Ich sztuka nierzadko stanowi również próbę rozliczenia z kobiecą seksualnością i procesem dojrzewania. Kolczyki z lisa autorstwa Agaty Kus to artystyczna biżuteria wykonana z prawdziwego futra, koralików i srebra. Projektantka, zapytana o koncept stojący za projektem, powiedziała: „Dawniej ekskluzywny kobiecy szal z lisa lub płaszcz z futra został zredukowany tu do małej, współczesnej i komicznej formy, bawiącej się z konwencją sztandarowych luksusowych przedmiotów, których zakup jest stereotypowymwyznacznikiem bycia milionerem”.

Kolejnymi sygnowanymi przez Grupę Kuku Kuku przedmiotami są Poduszki Cycuszki uszyte ręcznie przez Katarzynę Kukułę. Artystka z uśmiechem wyjaśnia: „Pozwalają na krótką chwilę ugasić tęsknotę za matczyną piersią, beztroską i dobrobytem dzieciństwa, a panom – przynajmniej na częściową realizację fantazji erotycznych”.

Opisane obiekty wykonane przez artystów stanowią zaledwie część przedmiotów, które można znaleźć tylko w MOCAK Bookstore. Już niedługo w naszej księgarni pojawią się kolejne artystyczne niespodzianki, między innymi Rasowo- -narodowy brelok projektu Jadwigi Sawickiej oraz Pink Pearl projektu Maurycego Gomulickiego.

Artykuł stanowi wstęp do serii rozmów z autorami przedmiotów artystycznych. Twórcy opowiedzą między innymi o zjawisku „przemysłu sztuki” i procesie redefinicji odbiorcy sztuki.

Kamila Kowerska (ur. 1987) - absolwentka historii na UJ, kierownik MOCAK Bookstore.